Koszyk jest pusty

Stanisław Wyspiański

Stanisław Wyspiański

1869 Kraków - 1907 Kraków

Secesja Symbolizm

Obrazy Stanisława Wyspiańskiego

Stanisław Wyspiański był polskim artystą od początku swojej kariery tworzącym na wielu polach. Zajmował się dramatem, poezją, malarstwem, rysunkiem, tworzeniem witraży, ale także projektów wnętrz, mebli i scenografii. Uważa się go za twórcę nowoczesnego polskiego dramatu, który urzeczywistnia się w serii symboliczno-narodowych utworów, napisanych w duchu artystycznej filozofii Młodej Polski.
Twórczość Stanisława Wyspiańskiego zalicza się do najwybitniejszych i najbardziej wszechstronnych dorobków artystycznych epoki. Wielu nazywało go Czwartym Wieszczem Polski (obok wcześniejszych trzech: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego).

Nieznany dramaturg i malarz – Stanisław Wyspiański u progu kariery

Wyspiański urodził się w Krakowie w 1869 roku. Jego ojciec był rzeźbiarzem, więc artystyczne środowisko, bliskość Wawelu, krakowskiego starego miasta i cennych zabytków kultury polskiej od początku kształtowały światopogląd i estetyczną wrażliwość Stanisława. Narodowe wątki, którymi nasiąkł za młodu, znajdują odzwierciedlenie nie tylko w jego utworach dramaturgicznych, prezentują je także obrazy Stanisława Wyspiańskiego.
W wieku siedmiu lat chłopiec przeżył śmierć matki, a kiedy miał lat jedenaście, zaopiekowało się nim bezdzietne wujostwo – Kazimierz i Janina Stankiewiczowie. Ojciec nie mógł sprawować nad nim opieki z powodu alkoholizmu.
Stankiewiczowie należeli do mieszczańskiej klasy intelektualnej. W ich domu bywali m.in. Jan Matejko, Józef Szujski, Karol Estreicher czy Władysław Łuszczkiewicz. Wyspiański uczęszczał do renomowanego Gimnazjum Świętej Anny, a po jego ukończeniu rozpoczął studia jednocześnie na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz malarskim w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, której dyrektorem był wówczas Jan Matejko.
Matejko, jako przyjaciel rodziny, ale także admirator stylu Wyspiańskiego jeszcze w czasie studiów zaprosił go do współpracy przy wykonaniu zaprojektowanej przez siebie polichromii w odnawianym kościele Mariackim.

Wyprawa do źródeł sztuki europejskiej

W 1890 roku Wyspiański udał się w podróż po Europie – jej trasa wiodła przez Włochy, Szwajcarię, Francję, a dalej Niemcy i Czechy, głównie Pragę. Estetyczną edukację kontynuował w latach 1891 - 1894 w Paryżu, gdzie malował i studiował w prywatnej Academie Colarrosi. W tym okresie zetknął się między innymi z Władysławem Ślewińskim, Paulem Gauguinem i nabistami, którzy niewątpliwie także wywarli wpływ na jego sztukę. Chociaż sam artysta nie identyfikował się z secesją, w wielu jego dziełach plastycznych widać jej wyraźny rys. Co ciekawe, dziś to właśnie te prace najlepiej sprzedają się jako reprodukcje obrazów Stanisława Wyspiańskiego.
Malarstwo Stanisława Wyspiańskiego – najważniejsze cechy stylu

W jego twórczości plastycznej dominowały obrazy wykonywane pastelami, ukazujące głównie postacie ludzkie - członków rodziny, przyjaciół, innych artystów. Znane są także liczne autoportrety i portrety Stanisława Wyspiańskiego, ale na osobną uwagę zasługują jego projekty witraży.
Styl Wyspiańskiego jest w pełni oryginalny i łatwo rozpoznawalny, jednak odnajdujemy w nim tony takich nurtów artystycznych, jak impresjonizm, kubizm, wspominana już secesja i modernizm, a co za tym idzie motywy roślinne oraz geometryczne kształty i elementy heraldyczne. Jego obrazy charakteryzowały się użyciem giętkiej, nieco kapryśnej linii oraz obecnością bogato zdobionych elementów roślinnych. Malował przy pomocy płaskich plam barwnych, zamkniętych w wyraźnym konturze. W jego twórczości często pojawiały się także odniesienia do antyku, jak choćby w ilustracji Apollo i Melpomena. Artysta przez cały czas pozostawał też wierny tematyce folklorystycznej, co było wynikiem zarówno fascynacji malarza ludowością, jak i jego aspiracji patriotycznych.

Chociaż ani pierwsze dzieła literackie, ani malarskie nie przyniosły Wyspiańskiemu większego uznania, to pod koniec życia był już artystą popularnym i cenionym. W ostatnim okresie leczył się w Rymanowie i austriackim Bad Hall, a zmarł na nieuleczalną wówczas kiłę. Pogrzeb Wyspiańskiego w Krakowie w 1907 roku przekształcił się w prawdziwą narodową manifestację

Stanisław Wyspiański, najważniejsze dzieła – projekty witraży i inne prace

Trzydzieści sześć kwater witraży do kościoła Mariackiego w Krakowie (wraz z Józefem Mehofferem);
Projekty kurtyny do teatru Słowackiego w Krakowie;
Witraże i polichromie do krakowskiego kościoła Franciszkanów (ze słynnym witrażem Boga Ojca Stań się);
Witraże do katedry wawelskiej ze św. Stanisławem, Kazimierzem Wielkim i Henrykiem Pobożnym (zrealizowane dopiero w latach 2005–2007 w Pawilonie Wyspiańskiego).

Znane obrazy Stanisława Wyspiańskiego

Autoportret, 1902;
Madonna z Dzieciątkiem, 1904;
Portret artysty z żoną, 1904;
Dziewczynka z wazonem i kwiatami, 1902;
Macierzyństwo, 1905;
Dziewczynka gasząca świecę, 1893;
Martwa natura z kwiatem, 1893-1894;
Planty o świcie, 1894.
Stanisław Wyspiański – pejzaże

Znany jest także piękny cykl pejzaży Wyspiańskiego ukazujący Kopiec Kościuszki widziany z okien pracowni artysty. Osiem prac z lat 1904 – 1905 ukazuje widok kopca w różnych porach roku, w czasie letniej pogody, śnieżnej zimy i w porze roztopów. Oprócz Kopca Kościuszki malował Wyspiański także Planty, Wawel, Wisłę czy chaty w Grębowie.


Prace artysty
przeglądaj obrazy w katalogu
Muzea posiadające prace artysty
Muzeum Narodowe w Warszawie Muzeum Narodowe w Warszawie Warszawa, Polska

Korzystając z naszej strony, wyrażasz zgodę na stosowanie plików cookie. Możesz je wyłączyć w ustawieniach swojej przeglądarki.

Zgadzam się Więcej